Wojciech Lesiński
Każdego roku w Polsce zgłaszanych jest około 2 tys. przypadków zaginięć osób małoletnich. Większość odnajduje się w ciągu pierwszej doby od zgłoszenia, ale zdarza się, że pomimo angażowania dużych sił i środków poszukiwania są bezowocne. Akcje społeczne dotyczące osób zaginionych, w tym także dorosłych organizują Fundacja ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych oraz Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych KGP. Wspierają je Rzecznik Praw Dziecka oraz Rzecznik Praw Obywatelskich. Los osób trwale zaginionych, których liczbę w Polsce szacuje się na 4 tysiące, pozostaje nieznany od lat.
Zaginięcie dowolnej osoby jest dramatem dla niej samej oraz jej rodziny. Według danych Komendy Głównej Policji, w Polsce co roku ginie prawie 13 tys. osób. Poszukiwanie jest możliwe głównie przez publikację wizerunku, ale wykorzystywane są także nowoczesne strategie kampanii społecznych oraz najnowsze technologie, w tym sztuczna inteligencja na telebimach zlokalizowanych na terenie całego kraju.
Kampanie społeczne o zaginięciach
25 maja na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego. Jak co roku z tej okazji, specjalne działania organizują Fundacja ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych wraz z Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych Komendy Głównej Policji. Patronem tych wydarzeń jest Rzecznik Praw Dziecka.
W tym dniu na ekranach w warszawskich autobusach, w metrze oraz na zewnętrznych ekranach w przestrzeni miejskiej, a także na telebimach w całym kraju pojawiają się grafiki z numerem 116 000 – Telefonem w Sprawie Zaginionego Dziecka i Nastolatka oraz kwiatami niezapominajki. W akcję włącza się wielu partnerów, którzy udostępnili swoje powierzchnie nieodpłatnie, aby okazać solidarność rodzinom zaginionych dzieci.
Współpraca z organizacjami
Policja jest organizatorem kampanii społecznej #JestemTuCZEKAM, której celem jest edukacja społeczna związana z problemem zaginięć seniorów. Projekt został zainicjowany 21 września 2024 roku w Światowym Dniu Choroby Alzheimera. Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych KGP, Fundacja ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych oraz Stowarzyszenie Alzheimer Polska wydają broszury informacyjne służące przygotowaniu opiekunów i najbliższych osób z zaburzeniami pamięci i orientacji na wypadek ich zaginięcia oraz szybkiemu zaplanowaniu pierwszych kroków po zaginięciu.
W ramach kampanii #JestemTuCZEKAM skierowanej do całego społeczeństwa, a w szczególności do opiekunów osób żyjących z zespołem otępiennym, przygotowano filmy wideo, które zwiększają świadomość o zaginionych. Można się z nich dowiedzieć, jak zapobiec zaginięciu podopiecznego oraz co zrobić w przypadku zaginięcia. Akcja jest apelem do społeczeństwa o uważność na drugiego człowieka, abyśmy nie byli obojętni.
Kampanie medialne
W przypadku osób zaginionych na terenie Polski ich wizerunki regularnie pojawiają się w prasie i telewizji lokalnej oraz krajowej. W mediach realizowane są kampanie informacyjne dotyczące najczęstszych przyczyn zaginięć danej grupy wiekowej. Ich celem jest angażowanie społeczeństwa w poszukiwania zaginionych, abyśmy wspólnie zadbali o bezpieczne i godne życie naszych bliskich.
Przykładem jest kampania „Opiekuj się dzieckiem” skierowana do rodziców małych dzieci, która informuje o tym, w jaki sposób dbać o bezpieczeństwo dzieci i jak je edukować, aby były bezpieczne. Innym projektem jest kampania „Nie uciekaj”, której adresatami są rodzice i nastolatki. Nadrzędnym celem tej akcji jest uświadomienie, że ucieczka najczęściej nie jest chęcią przeżycia przygody, lecz konsekwencją poważniejszych problemów.
Fundacja ITAKA prowadzi cykliczną kampanię Stop depresji. Depresja jest jedną z najczęstszych przyczyn zaginięć osób dorosłych. Fundacja w ramach cyklicznych odsłon kampanii zajmowała się m.in. męską depresją i depresją wśród seniorów. Integralnym elementem tej kampanii jest Antydepresyjny Telefon Zaufania 22 484 88 01.
Rola mediów społecznościowych
Rodzina zaginionego po wszczęciu formalnej akcji poszukiwawczej może prowadzić poszukiwania samodzielnie. W tym celu wizerunek osoby zaginionej warto udostępnić na portalach społecznościowych. Media społecznościowe to również doskonałe źródło informacji o zaginionej osobie. Na podstawie wpisów i aktywności na Facebooku czy Instagramie można poznać miejsca pobytu osoby, z którą nie ma kontaktu, a także jej plany.
Zaginieni w mediach
Współpraca z lokalnymi dziennikarzami pomaga w przeprowadzeniu skutecznych akcji poszukiwawczych. Dzięki dobrym relacjom z mediami można zorganizować konferencję prasową, aby przedstawić informację o zaginionej osobie lub sporządzić komunikat prasowy o wszczęciu poszukiwań z apelem o pomoc w akcji.
Plakaty i ogłoszenia o zaginięciach
W okolicy miejsca zaginięcia warto rozwiesić plakaty ze zdjęciem osoby zaginionej i informacjami o niej. Plakat można wydrukować bezpośrednio ze stron internetowej ITAKI, a jeżeli sprawa nie jest oficjalnie zgłoszona, można samodzielnie go wykonać. Plakat powinien zawierać zdjęcie, imię, nazwisko, datę i miejsce zaginięcia, znaki szczególne, ubiór w dniu zaginięcia oraz numer telefonu kontaktowego, najlepiej policji lub swojego. Trzeba jednak pamiętać, że wywieszenie plakatu wymaga zgody zarządcy budynku.
Aby rozpowszechnić ogłoszenia o poszukiwaniach, należy skontaktować się z redakcjami lokalnych gazet, stacji TV czy portali internetowych, prosząc o zamieszczenie komunikatu o zaginięciu. Niektóre redakcje pobierają opłaty, gdyż traktują komunikat jak zwyczajne ogłoszenie. Często wymagane jest też zaświadczenia z policji o zgłoszeniu zaginięcia.
