Wojciech Lesiński
Glenn Miler – to nazwisko znają nie tylko fani jazzu na całym świecie. Sławny muzyk w grudniu 1944 roku wyleciał z Anglii do Paryża, ale nigdy tam nie dotarł. Jego niewielki samolot trafił przez pomyłkę w rejon dywanowego nalotu RAF. Skutek? Maszyny i ludzi na jej pokładzie nigdy nie odnaleziono. Według danych Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża, w 2023 roku ponad 65 tys. osób zostało zgłoszonych jako zaginione, co pokazuje skalę problemu na całym świecie. Jak prowadzić poszukiwania ofiar katastrof naturalnych?
Zaginięcia są jednym z najtrudniejszych do rozwiązania problemów humanitarnych. Konflikty zbrojne, klęski żywiołowe oraz przymusowe migracje sprawiają, że każdego roku tysiące osób znika bez śladu. Aktualnie na świecie poszukiwanych jest prawie 240 tys. osób. W tej liczbie są także zaginieni w katastrofach.
Zaginięcia po klęskach żywiołowych
Współcześni naukowcy potrafią doskonale objaśnić przyczyny powstawania kataklizmów, uświadomić społeczeństwu ich nieuchronność oraz potrzebę przeciwdziałania. Nie jesteśmy jednak w stanie ich wyeliminować. Możemy za to poważnie ograniczyć ich niszczycielskie skutki.
By tego dokonać, nie wystarczy powołać i przygotować do działania odpowiednie zespoły kryzysowe, które zajęłyby się koordynacją działań wszystkich służb. Niezbędne jest właściwe zarządzanie kryzysowe oraz szeroka edukacja społeczeństwa. Umiejętność zachowania się ludności przed, w trakcie i po wystąpieniu kataklizmu ogranicza straty w mieniu i dobytku.
Procedury w czasie katastrof
W przypadku wystąpienia katastrofy władze lokalne oraz służby ochrony ludności będą próbować przyjść każdemu z pomocą. Wymaga to jednak określonego czasu, dlatego każdy z nas powinien być przygotowany do samoobrony. Należy wiedzieć, co robić w przypadku pożaru, gdzie szukać schronienia w czasie huraganu, jak przygotować się do ewakuacji, jak ułatwić sobie przebywanie w pomieszczeniach do tymczasowego zakwaterowania, co zrobić w przypadkach podstawowych zagrożeń medycznych.
Np. w przypadku zagrożenia powodzią zorientuj się w komitecie przeciwpowodziowym czy mieszkasz na terenie zagrożonych powodziami i czy twój dom położony jest powyżej czy poniżej powodziowych poziomów wody. Komitet najczęściej znajduje się w Urzędzie Gminy. Zapoznaj się z powodziowymi sygnałami ostrzegania i alarmowania. Dowiedz się, na jakich częstotliwościach radiowych nadawane będą komunikaty powodziowe.
Niezależnie od rodzaju katastrofy naturalnej miej pod ręką przygotowane rzeczy: latarki z zapasowymi bateriami, przenośne radio tranzystorowe z zapasowymi bateriami, apteczkę pierwszej pomocy oraz zapas żywności i wody. Jeśli zostanie wydany nakaz opuszczenia domów, zrób to natychmiast.
Organizacja akcji ratunkowych
Rola służb ratowniczych opisana jest szczegółowo w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej. Zgodnie z tym dokumentem, akcję ratowniczą organizuje PSP. W okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności strażak kierujący akcją ma prawo zarządzenia ewakuacji ludzi i mienia, koniecznych prac wyburzeniowych i rozbiórkowych, wstrzymania komunikacji w ruchu lądowym, a także udostępnienia pojazdów i przedmiotów niezbędnych do akcji ratowniczej.
Dowódca akcji jest uprawniony do żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, jednostek gospodarczych, organizacji społecznych i obywateli. Za użycie, zniszczenie, uszkodzenie lub utratę bez winy właściciela środków transportowych, inwentarza lub innego mienia w związku z akcją ratowniczą lub ćwiczeniami organizowanymi przez Państwową Straż Pożarną przysługuje odszkodowanie.
Wykorzystanie technologii w ratownictwie
Bardzo ważnym aspektem telemedycyny są platformy komunikacyjne, które umożliwiają natychmiastową łączność pomiędzy zespołem ratowniczym a lekarzami dyżurnymi w szpitalach. W sytuacjach szczególnie trudnych możliwa jest zdalna wideokonferencja, podczas której lekarz może na bieżąco monitorować procedury wykonywane przez ratowników, sugerować konkretne rozwiązania i udzielać instrukcji na odległość.
W smartfonach i na tabletach można zainstalować aplikacje związane z pierwszą pomocą. Należy do nich Rescuenet, który zapewnia możliwość szybkiego i jednoczesnego powiadomienia o zdarzeniu zarówno służb ratunkowych przez połączenie z numerem alarmowym 112, jak i znajdujących się w pobliżu ratowników. Osoby zarejestrowane w systemie otrzymają automatyczne powiadomienie wraz z możliwością nawigacji do miejsca zdarzenia.
Wearables, czyli urządzenia ubieralne służą do monitorowania kluczowych parametrów życiowych, w tym tętna, saturacji i temperatury. Bardziej zaawansowane smartwatche mają funkcję pomiaru EKG oraz poziomu glukozy we krwi. Pomiar saturacji dostarcza informacje o pracy układu oddechowego, a tętna i EKG może służyć do wczesnego wykrywania zaburzeń rytmu serca. Dzięki nowoczesnej technologii jest również możliwa identyfikacja ofiar.
Poszukiwania po trzęsieniach ziemi
Istnieją różne sposoby, aby dowiedzieć się, gdzie pod zwałami gruzu znajdują się żywi ludzie. Poszukiwania w trudnych warunkach po trzęsieniach ziemi ułatwiają roboty i drony. Małe roboty na kółkach, wyposażone w kamery na podczerwień i kamery termowizyjne, zasysają przez rurkę powietrze z miejsca zawalenia, które jest sprawdzane pod kątem zawartości CO2 i białek specyficznych dla człowieka.
Drony dostarczają trójwymiarowe zdjęcia miejsca zawalenia. Wolontariusze i pracownicy organizacji pomocowych przerywają pracę, jeśli wydaje im się, że usłyszeli znak życia. Zasypani mogą zwrócić na siebie uwagę krzykami lub stukaniem, a nawet wysłać wiadomość SMS lub nawiązać kontakt przez WhatsApp z rodziną lub znajomymi.
